NIEUW | Zomerlezentip voor 4 tot 14 jaar

Duizenden kinder- en jeugdboeken meenemen op reis?  Dat kan met het online leesplatform Boekies. Voor slechts € 15,- krijgt je kind tot 30 september 2021 toegang tot  het ruime aanbod aan digitale boeken (waaronder lees-en prentenboeken, informatieve & anderstalige boeken, strips, plusboeken, enz.).

Hoewel specifiek ontwikkeld voor de schoolse context (om leesbevordering daar op een structurele manier te implementeren), is het platform ook erg geschikt om er thuis mee aan de slag te gaan. Dat kan je kind trouwens grotendeels zelf door de kindvriendelijke vormgeving, eenvoudige selectie van boeken en unieke leesondersteuning. 
Link naar het Boekies zomeraanbod.

Prikkel de nieuwsgierigheid, wek de interesse

Hoe ben je zelf? Als iets je interesseert, dan heb je er veel meer voor over, zelfs al is het niet makkelijk. Interesse en aansluiting vinden bij de leefwereld van de (jonge) lezer zorgt ervoor dat de leesinspanning als minder lastig ervaren wordt. Een ruim aanbod dat snel en makkelijk toegankelijk is, helpt hierbij. Jongeren zijn veel meer multimedia gericht en lezen soms liever op een digitale drager.  Kinderen leren trouwens even veel van digitaal lezen als van lezen uit een gewoon boek. Ze vinden het vaak fijn omdat de lettergrootte en het lettertype kan worden aangepast. Soms werkt digitaal lezen zelfs beter, omdat kinderen dan niet worden geremd door de dikte van het boek. 

Begrijpend luisteren stimuleert 
begrijpend lezen 

Door te luisteren geven kinderen betekenis aan een verhaal. Luistervaardigheid op jonge leeftijd oefenen, werpt later z'n vruchten af bij het begrijpend lezen. Als leerkracht (of ouder) kun je deze vaardigheid bevorderen door het stellen van vragen en door samen "hardop te denken".  Bekijk deze voorbeeldfilmpjes.

De instructietechniek PEER (Prompt, Evaluate, Expand & Repeat) werkt aanvullend. Je doet dit in 4 stappen:

1. Je stelt een vraag
2. Je beoordeelt het antwoord
3. Je breidt het antwoord van het kind uit
4. Je herhaalt de vraag en moedigt het kind aan om het antwoord te herhalen en uit te breiden

Opgeruimd staat netjes 

Heeft jouw klas of school een rijke bib? Mooi, maar misschien zitten daar toch heel wat oude boeken tussen. Oud is natuurlijk niet meteen afgeschreven, maar je moet er toch mee opletten. Vaak spreken de taal en de afbeeldingen de huidige lezers niet meer aan. Of wordt er nog oude spelling gebruikt. Kies dus resoluut voor een uitgebreid jong boekenaanbod. Veel scholen werken samen met de lokale bibliotheek. Een digitale schoolbib biedt natuurlijk dezelfde voordelen zonder het heen en weer moeten zeulen met boekkoffers.  Wist je trouwens dat het presenteren van de boeken met de kaft naar voor aarzelende lezers helpt in hun oriëntatie van boekkeuze? Eens goed je boekenaanbod onder de loep nemen en te oude boeken van de hand doen, dat is alvast een eerste stap in de richting van goed leesbeleid.

Stel vragen voor, tijdens en na het lezen

Niet alleen de interesse van de lezer is van belang. Als begeleidende ouder of leerkracht is een open, geïnteresseerde houding goud waard. Heb je een titel gekozen? Peil dan naar de verwachtingen rond het boek. Lees misschien de korte inhoud of het eerste hoofdstuk samen. Stel vragen tijdens het lezen, maar zeker achteraf. Zodat het kind voor jou het verhaal navertelt.  

Lees samen, lees ook zelf

Samen lezen kan op veel manieren: jij leest een aantal pagina's en daarna is je kind aan de beurt, of je leest elk "om en om" een zin (zeker als het wat lastiger is). Echt samen lezen, tegelijkertijd dus, kan ook, mits je jouw snelheid op de jonge lezer afstemt. Een knus leesmoment wordt door veel kinderen gekoesterd, maar wist je dat zien lezen ook doet lezen? Zit je als mama of papa regelmatig met een boek, krant of tijdschrift op de schoot, dan zal dat je kind stimuleren om dit ook te doen. 

Neem leesbarrières zoveel mogelijk weg

Naast er gewoon geen zin in hebben, bestaan er ook echte leesbarrières die het lezen voor kinderen en jongeren moeilijk of zelfs onmogelijk maken. Kinderen met ADHD zullen het moeilijk hebben hun focus bij een verhaal te houden. Dyslexie zorgt vaak voor een hoge foutenlast en erg traag leestempo. Er bestaan boeken in dyslexiefont, luisterboeken, ..., maar vooral het lezen op een digitale drager met audiovisuele ondersteuningsmogelijkheden (zoals bij Boekies) kan leesbarrières echt wegnemen. 

Fouten maken mag

Het is o zo verleidelijk om elke leesfout te corrigeren. Het is heel waardevol onmiddellijk feedback te geven bij een leesfout, maar doe het niet te veel. Het kan dan leiden tot frustratie en demotivatie. Bij een kind met een leesprobleem kan de foutenlast erg oplopen en moet je als leesbegeleider op den duur continu corrigeren. Laat je kind liever een foutje lezen en toch genieten van het verhaal. En blijf vooral rustig en positief ingesteld. Dat helpt je kind vooruit. Onthouden dus: fouten maken mag!

Zet leesplezier voorop

Bijna iedereen houdt van een goed verhaal. We kunnen aan de lippen van een straffe verhalenverteller hangen. Maar waarom lezen we dan niet met z'n allen graag?

Al te vaak wordt lezen als een lastig karwei beschouwd, terwijl het in eerste instantie plezant moet zijn. Want plezier hebben in lezen, doet meer lezen en zo word je beetje bij beetje een goede lezer.

Mensen worden gedreven door zintuiglijke prikkels, zo zitten we ineen. Ook kinderen zijn op zoek naar stimuli en vermaak. En met een goed verhaal of boek kun je hier zeker op inspelen.

Ervaren kinderen en jongeren plezier, dan gaan ze op zoek naar meer. Meer van datzelfde. Maar vergeet als mama, papa, leerkracht vooral niet te polsen naar wat ze leuk of interessant vonden aan dit of dat boek. Het thema, de illustraties, de manier van vertellen (auteur), ... ?

En probeer ze te begeleiden naar diversiteit (gelijkaardige auteurs, maar niet steeds dezelfde) want boeken openen je blik op de wereld, leren je verschillende manieren van denken en uitdrukken. 

Voorleestips voor (groot)ouders:

Een goed boek kiezen doe je zo:

• Alles kan: strips, tijdschriften, liedjes, boeken...
• Vertel verhalen die je zelf ook graag hoort
• Kies boeken met sprekende personages (en knappe illustraties)
• Stel vragen bijvoorbeeld: wat vind je zo leuk aan dit verhaal?

Voorlezen is goed voor je kind omdat ...

• dit fijne ritueel jullie band versterkt.
• voorlezen de fantasie prikkelt en het geheugen stimuleert.
• het nieuwe woorden aanreikt en het taalgevoel aanscherpt.
• dit gevoelens en ervaringen beter bespreekbaar maakt.
• dit je kind sneller zelf naar een boek doet grijpen.

Je maakt het verhaal spannender door:

• vragen te stellen: "Hoe zou het hoofdpersonage nu reageren en wat zou jij doen in deze situatie?"
• het verhaal zelf op voorhand te lezen, zo speel je er beter op in.
• rustig en duidelijk te spreken, versnel alleen wanneer dat past.
• in spreektaal te lezen en moeilijke zinnen te vereenvoudigen.
• je intonatie (luid, zacht fluisterend) aan te passen of een stilte in te lassen.

Trechterlezen als alternatieve leesstrategie.

Hoe verder leerlingen doorschuiven, hoe langer en moeilijker de teksten. De te nemen stappen zijn lezen, onthouden en reproduceren, maar voor iemand met leesproblemen zoals bijv. dyslexie vormt het niet vlot genoeg kunnen lezen een obstakel. Marzenka Rolak, orthopedagoge met specialisatie in leer- en leesproblemen, ontwikkelde leerstrategieën die deze leerlingen helpen. Trechterlezen is daar één van.  Trechter lezen is een manier van studerend lezen die beter aansluit bij de (te ontwikkelen) vaardigheden van iemand met  dyslexie en bestaat uit 5 stappen:  1. Zoek leerdoelen, 2. Stel leesvragen op, 3. Lees scannend, 4.
Markeer antwoorden & 5. Maak een mindmap. Meer info over Dyslexiesleutels, van M. Rolak. 

Motiverende leesspelletjes, zoals leesbingo

Al spelenderwijs leren is niet alleen leuk, maar ook efficiënt. Juf Sarah van GBS De Lijsterboom laat haar leerlingen deelnemen aan een "Leesbingo". De leerlingen lezen thuis minumum 10 minuten op een creatieve "bingokaart" manier (bijv. met gekke sokken aan, in bed, onder de tafel, met mama of papa in pyjama, enz.), ze nemen hiervan een foto en bezorgen die aan juf. Op maandagochtend zet juf Sarah deze foto's op het digibord en volgt hierover een klasgesprekje: "Wie heeft gelezen?, Wat heb je gelezen?, ...". Heb je een volle rij op je bingokaart, dan mag je een kruisje op de Leesbingo klasposter zetten. Is de klasposter vol, dan mag er een klasbeloning (extra knutselen, extra voorlezen, een dagje geen huiswerk, enz.) gekozen worden. En bij een volle bingokaart krijgt de leerling een leesdiploma.